Devabhasha Songs and Shlokas

अखण्डमण्डलाकारं व्याप्तं येन चराचरम् ।
तत्पदं दर्शितं येन तस्मै श्रीगुरवे नमः ।।

अज्ञानतिमिरान्धस्य ज्ञानाञ्जनशलाकया ।
चक्षुरुन्मीलितं येन तस्मै श्रीगुरवे नमः ।।

ध्यानमूलं गुरोर्मूर्तिः पूजामूलं गुरोः पदम् ।
मन्त्रमूलं गुरोर्वाक्यं मोक्षमूलं गुरोः कृपा ।।

गुरुर्ब्रह्मा गुरुर्विष्णुः गुरुर्देवो महेश्वरः ।
गुरुः साक्षात् परब्रह्म तस्मै श्रीगुरवे नमः ।।

नाचिकेतमुपाख्यानं मृत्युप्रोक्तं सनातनम् ।
उक्त्वा श्रुत्वा च मेधावी ब्रह्मलोके महीयते ।।

पुरः पुरः प्रयाहि रे
प्रगाय मातृवन्दनम्
स्वजन्मभूमिरक्षणे
प्रदेहि वीर जीवनम्।। १ ।।

प्रयाहि देशगौरवम्
स्वराष्ट्रकेतुमुद्धरन्
पदं पदं प्रगच्छ रे
विजेतृभावमुद्वहन् ।। २ ।।

शिरोऽस्तु ते समुन्नतं
तवास्तु मा क्वचिद् भयम्
प्रभुस्तवास्तिपार्श्वतः
सुशस्त्रसज्जितः स्वयम्।। ३ ।।

पुरः पुरः प्रधाव रे
बलं तवाद्य वर्धताम्
यतः प्रभुस्ततो जयः
ततः सुवीर युध्यताम् ।। ४ ।।

रणे धृतिः सुकौशलं
प्रवर्धताम् मनोबलम्
जयस्तवास्ति निश्चितः
कुरु स्वधर्मपालनम् ।। ५ ।।

डा० नरेन्द्रः, श्री अरविन्दाश्रमः पुदुच्चेरी

वयं हि सर्वे भारतभक्ताः

वयं बालका भारतभक्ताः
वयं बालका भारतभक्ताः ।
वयं हि सर्वे भारतभक्ताः
पृथ्वीं स्वर्गं जेतुं शक्ताः ।। वयं बालका…

वयं सुवीराः वयं सुधीराः
हृष्टमानसाः पुष्टशरीराः ।
भूरि पठामो भूरि लिखामो
भवितास्मो जनहिते नियुक्ताः ।। वयं बालका…

जातिधर्ममतभेदं त्यक्त्वा
भारतवर्षं पूज्यं मत्वा ।
भगवद्भाव हृदये धृत्वा
भारतसेवायामनुरक्ताः ।। वयं बालका…

नरेन्द्रः – श्रीअरविंद आश्रम पुदुच्चेरी

छायामन्यस्य कुर्वन्ति तिष्ठन्ति स्वयमातपे ।
फलान्यपि परार्थाय वृक्षाः सत्पुरुषा इव ।।

अनुभवति हि मूर्ध्ना पादपस्तीव्रमुष्णम् ।
शमयति परितापं छायया संश्रितानाम् ।।

अस्त्युत्तरस्यां दिशि देवतात्मा
हिमालयो नाम नगाधिराजः ।
पूर्वापरौ तोयनिधी वगाह्य
स्थितः पृथिव्या इव मानदण्डः ।।

मत्कुण-पिपीलिका-संवादः

मत्कुण उवाच
कथय भगिनि किं तव अभिधानम्
कथय कुत्र तव वासस्थानम् ।
कथय कुतः सम्प्रति आगच्छसि
त्वरितं कुत्र किमर्थं गच्छसि ।।

अङ्गं तव अतिशयसुकुमारम्
वहसि तथापि अहो गुरुभारम् ।
धावन्ती गच्छसि अविरामम्
कथय कदा कुरुषे विश्रामम् ।।

पिपीलिका उवाच
मम पिपीलिका इति अभिधानम्
विवरे विद्धि मदीयं स्थानम् ।
अति दूरादिह मम आगमनम्
दूरे एव पुनर्मम गमनम् ।।

कृत्वा स्वयं श्रमं भोक्तव्यम्
इति मे अस्ति निजमन्तव्यम् ।
अतः श्रमे सततं संलग्ना
नैव कदापि गतिर्मे भग्ना ।।
त्वं सदैव परतल्पे लीनः
पीत्वा पररुधिरं खलु पीनः ।
किन्तु इदं न उचितकर्तव्यम्
न इदं वेदशास्त्रमन्तव्यम् ।।

अतः श्रमं कृत्वा भोक्तव्यम्
इति भवताऽपि मतं मन्तव्यम् ।
अस्तु जहीहि देहि पन्थानम्
दूरे मम गन्तव्यस्थानम् ।।

पं. वासुदेव द्विवेदी शास्त्री

जात्या विहङ्गो न परं सपक्षः
शब्दायमानो गगने विहारी ।
युद्धानुकूलो न गजः न चाश्वः
विविच्य नाम्रा वद किं तदेतत् ।।

चक्री त्रिशूली न हरो न विष्णुः
महान् बलिष्ठो न च भीमसेनः ।
स्वच्छन्दगामी न च नारदोऽपि
सीतावियोगी न च रामचन्द्रः ।।

कस्तूरी जायते कस्मात्?
को हन्ति करिणां कुलम्?
किं कुर्यात् कातरो युद्धे?
मृगात् सिंहः पलायते ।

न तस्यादिर्न तस्यान्तः मध्ये यस्तस्य तिष्ठति ।
तवाप्यस्ति ममाप्यस्ति यदि जानाति तद् वद ।।

सुप्तोऽपि नेत्रे न निमीलयामि, जलस्य मध्ये निवसामि नित्यम् ।
स्वजातिजीवाः मम भोजनानि, वदन्तु मान्याः! मम नामधेयम् ।।

स्नेहं ददाति यो मह्यं नित्यं तस्मै ददाम्यहम् ।
ज्योतिः पदार्थज्ञानार्थं कोऽहं वदतु साम्प्रतम् ।।

शिखण्डेन सदा शोभे विशालेनापि पिच्छेन ।
गगने वारिदं दृष्ट्वा कोऽहं नृत्यामि सोल्लासम् ।।

धात्वर्थं बाधते कश्चित् कश्चित् तमनुवर्तते ।
तमेव विशिनष्ट्यन्य उपसर्गगतिस्त्रिधा ।।
।।

उपसर्गेण धात्वर्थः बलादन्यत्र नीयते ।
प्रहाराहारसंहारविहारपरिहारवत् ।।

।।

भगवन्! त्वदीयभक्तिं न कदापि विस्मरेयम्।
निजदेशजातिसेवासक्तो हरे भवेयम्।। १ ।।

जायेत जातु नो मे परपीडनाभिलाषः ।
दीने सहायहीने सततं प्रभो! द्रवेयम्।। २ ।।

गतिरस्तु सर्वदेशे रतिरस्तु नैजवेशे ।
गुरुपादयोर्निदेशे स्वमनः प्रवर्तयेयम्।। ३ ।।

न विभो पराऽपवादे समुदेतु मेऽनुरागः ।
परकीयवित्तभागं मनसाऽपि नो हरेयम् ।। ४ ।।

कुरुते सदा विनीतो विनयं कृपैकसिन्धो ।
गुरु-पूज्य-वृन्द-सेवाकरणे वयो नयेयम् ।। ५ ।।

पं वासुदेव द्विवेदी शास्त्री

सर्वस्तरतु दुर्गाणि सर्वो भद्राणि पश्यतु ।
सर्वः कामानवाप्नोतु सर्वः सर्वत्र नन्दतु ।।

भवन्ति नम्रास्तरवः फलोद्गमैः नवाम्बुभिर्भूमिविलम्बिनो घनाः ।
अनुद्धताः सत्पुरुषाः समृद्धिभिः स्वभाव एवैष परोपकारिणाम् ।।

पुराणमित्येव न साधु सर्वं न चापि काव्यं नवमित्यवद्यम् ।
सन्तः परीक्ष्यान्यतरद् भजन्ते मूढः परप्रत्ययनेयबुद्धिः ।।

वरमेको गुणी पुत्रो निर्गुणश्च शतैरपि ।
एकश्चन्द्रः तमो हन्ति न च ताराः सहस्रशः ।।

यथा चतुर्भिः कनकः परीक्ष्यते निघर्षणच्छेदनतापताडनैः ।
तथा चतुर्भिः पुरुषः परीक्ष्यते कुलेन शीलेन गुणेन कर्मणा ।।

सत्येन धार्यते पृथ्वी सत्येन तपते रविः ।
सत्येन वाति वायुश्च सर्व सत्ये प्रतिष्ठितम् ।।

पुष्पे गन्धं तिले तैलं काष्ठेऽग्निः पयसि घृतम् ।
इक्षौ गुडं तथा देहे पश्यात्मानं विवेकतः ।।

अतिदर्पे हता लङ्का अतिमाने च कौरवाः ।
अतिदाने वलिर्बद्धः सर्वमत्यन्तगर्हितम् ।।

वृथा वृष्टिः समुद्रेषु वृथा तृप्तेषु भोजनम् ।
वृथा दानं धनाढ्येषु वृथा दीपो दिवापि च ।।

मनसा चिन्तितं कर्म वचसा न प्रकाशयेत् ।
अन्यलक्षितकार्यस्य यतः सिद्धिर्न जायते ।।

अर्थनाशं मनस्तापं गृहे दुश्चरितानि च ।
वञ्चनं चापमानं मतिमान् न प्रकाशयेत् ।।

परोक्षे कार्यहन्तारं प्रत्यक्षे प्रियवादिनम् ।
वर्जयेत्तादृशं मित्रं विषकुम्भं पयोमुखम् ।।

उद्यमेन हि सिध्यन्ति कार्याणि न मनोरथैः ।
न हि सुप्तस्य सिंहस्य प्रविशन्ति मुखे मृगाः ।।

न तथा शीतलसलिलं न चन्दनरसो न शीतला छाया ।
ह्लादयति हि पुरुषं यथा मधुरभाषिणी वाणी ।।

अभयं मित्रादभयममित्रादभयं ज्ञातादभयं परोक्षात् ।
अभयं नक्तमभयं दिवा नः सर्वा आशा मम मित्रं भवतु ।। अथर्ववेदः १९ .१ ५.६

अग्ने व्रतपते व्रतं चरिष्यामि तच्छकेयं तन्मे राध्यताम् । इदमहममृतात्सत्यमुपैमि ।। यजुर्वेदः, १.५

यथोर्णनाभिः सृजते गृह्णते च यथा पृथिव्यामोषधयः सम्भवन्ति।
यथा सतः पुरुषात् केशलोमानि तथाक्षरात्सम्भवन्तीह विश्वम्।।
मुण्डकोपनिषद्, १७

यतो यतो निश्चरति मनश्चञ्चलमस्थिरम् ।
ततस्ततो नियम्यैतदात्मन्येव वशं नयेत् ।। श्रीमद्भगवद्गीता, ६ .२ ६

श्रेयान् स्वधर्मो विगुणः परधर्मात् स्वनुष्ठितात् ।
स्वधर्मे निधनं श्रेयः परधर्मो भयावहः । । श्रीमद्भगवद्गीता, ३ .३ ५

सभासमानासहसापरागात् सभासमाना सहसा परागात् ।
सभासमाना सहसापरागात् सभासमाना सहसापरागात् ।।